Hiszpański czas Preterito Imperfecto jest odpowiednikiem polskiego czasu niedokonanego, główne jego zastosowanie to wyrażanie czynności które trwały w przeszłości przez pewien czas lub powtarzały się.
Mi madre siempre me ayudaba hacer los deberes. Mama zawsze pomagała mi odrabiać lekcje.
Al tener siete años ya sabía escribir. Mając siedem lat już umiała pisać.
Poniżej przedstawimy odmianę czasowników w danej koniugacji, podamy nieliczne czasowniki nieregularne jakie w tym czasie wystepują oraz jego zastosowanie.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji + dopełnienie. |
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Czasownik w języku hiszpańskim jak podaliśmy w dziale o częściach mowy może być odmieniany w 3 koniugacjach -ar,-er, -ir. W Presente Imperfecto musi być on odmieniany zgodnie z zasadami koniugacji obowiązującymi w tym czasie. Czasowniki moga być odmieniane całkowicie regularnie lub nieregularnie. Większość czasowników odmienia się w sposób regularny, poza nielicznymi wyjątkami.
ODMIANA CZASOWNIKÓW W PRETERITO IMPERFECTO
Odmiana CZASOWNIKÓW REGULARNYCH w Preterito Imperfecto. |
PODMIOT |
CANTAR |
BEBER |
VIVIR |
yo |
CANTABA |
BEBIA |
VIVIA |
tu |
CANTABAS |
BEBIAS |
VIVIAS |
el/ella/Vd. |
CANTABA |
BEBIA |
VIVIA |
nosotros/-as |
CANTABAMOS |
BEBIAMOS |
VIVIAMOS |
vosotros/-as |
CANTABAIS |
BEBIAIS |
VIVIAIS |
ellos/ellas/Vds. |
CANTABAN |
BEBIAN |
VIVIAN |
Powyżej prezentujemy tabelkę w której zawarto odmianę przykładowych czasowników regularnych przez osoby w czasie Preterito Imperfecto co jest niezbędne do konstruowania zdań w tymże czasie. Jak zauważamy w koniugacjach -er i -ir czasowniki odmieniają się w ten sam sposób i w poszczególnych osobach mają te same końcówki. Na kolor pomarańczowy w powyższej tabelcę napisano tematy czasowników ( część nieodmienną ), a kolorem zielonym odmianę odpowiednich końcówek.
CZASOWNIKI NIEREGULARNE W PRETERITO IMPERFECTO:
Zewzględu na to, że liczba nieregularnych czasowników w Preterito Imperfecto jest niewielka, a większość nieregularnych czasowników u których występują oboczności w innych czasach, w tym czasie odmienia się regularnie, prezentujemy tylko trzy podstawowe i najważniejsze czasowniki SER , IR , VER.
CZASOWNIKI W PEŁNI NIEREGULARNE |
PODMIOT |
SER |
IR |
VER |
yo |
ERA |
IBA |
VEIA |
tu |
ERAS |
IBAS |
VEIAS |
el/ella/Vd. |
ERA |
IBA |
VEIA |
nosotros/-as |
ERAMOS |
IBAMOS |
VEIAMOS |
vosotros/-as |
ERAIS |
IBAIS |
VEIAIS |
ellos/ellas/Vds. |
ERAN |
IBAN |
VEIAN |
ZASTOSOWANIE
Preterito Imperfecto używamy w następujących przypadkach:
- Gdy chcemy wyrazić czynność przeszłą niedokonaną ( niezakończoną ), czynność zwyczajową lub powtarzającą się w przeszłości. Przez czynność niedokonaną rozumiemy: np. w języku polskim mówimy "Przeczytałem książkę" (czynność dokonana) albo "Czytałem książkę" (czynność niedokonana) nie wiemy czy osoba mówiąca drugie zdanie skończyła czytać książkę, czy też nie, a więc uznajemy ją za czynność niezakończoną, niedokonaną.
Mientras Mario estaba en trabajo, su mujer preparaba la cena.
(Podczas gdy Mario był w pracy, jego żona przygotowywała kolację.)
Cada verano pasabamos en la casa de mi abuela.
(Każde lato spędzaliśmy w domu mojej babci) |
- Często używa się czasu Preterito Imperfecto do wyrażania powodów przyczyn innych sytuacji, zjawisk jakie zaszły również w przeszłości.
Aquel día no se encontraron porque no tenían tiempo.
(Tamtego dni nie spotkali się, ponieważ nie mieli czasu.)
Ayer estaba muy ocupado y por eso no te llamé.
(Wczoraj byłem bardzo zajęty, dlatego do ciebie nie zadzwoniłem.) |
- Czasu Preterito Imperfecto używa się również do opisywania sytuacji majacych miejsce w przeszłości.. Czas tego używamy także do opisywania wyglądu oraz zachowań osób i rzeczy w odniesieniu do przeszłosci.
Mi profesor era alto, delgado y siempre se sonreía.
(Mój nauczyciel był wysoki, chudy i zawsze się uśmiechał.)
El paisaje era muy pintoresco.
(Pejzaż był bardzo malowniczy.) |
- Czasu tego używamy również do wyrażania próśb (forma grzecznościowa)
Quería otra taza de café.preguntar como llegar al Parque Goya.
(Chciałbym zapytać jak dojść do Parku Goya.)
Queríamos comer algo de la cocina española.
(Chcieliśmy zjeść cos z kuchni hiszpańskiej.) |
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego pytajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją. Podmiot jest najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony czasownik zgodnie z zasadami odmiany danej koniugacji w Preterito Imperfecto wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE?
¿(Tú) viajabas mucho? (Czy (Ty) dużo podróżowałeś?)
¿(Vosotros) fumabais cuando erais joven? (Czy (Wy) paliliście dużo kiedy byliście młodzi?)
|
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO, które stawiamy między podmiotem, a czasownikiem odpowiednio odmieniony.
(PODMIOT) + NO +CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE.
por ejemlo:
No podía escribirte porque no sabía tu dirección. (Nie mogłem do ciebie napisać, bo nie znałem twojego adresu.)
Antes no se vivía tan rápido.(Kiedyś nie żyło się tak szybko.)
|
OKREŚLNIKI CZASU
Wraz z czasem Preterito Imperfecto często używamy następujacych określników czasu, a w zasadzie częstotliwości wykonywania danej czynności.
A VECES |
CZASEM |
DE VEZ EN CUANDO |
CZASAMI |
ANTES |
PRZEDTEM |
CADA LUNES |
W KAŻDY PONIEDZIAŁEK |
TODOS LOS DIAS |
CODZIENNIE |
Bibliografia:
USO de la gramatica espanola. Wydawnictwo EDELSA. 2003